* Về nguyên nhân, có một số nguyên nhâncơ bản như sau :
- Do con vật đang mang trùng của chính loại vác xin sử dụng, như vậy khi đưa vác xin vào cơ thể đó sẽ gây nên hiện tượng phản ứng.
- Có thể khi đưa vác xin vào cơ thể khi con vật đang ốm hoặc trên cơ thể đang có những vết thương chưa lành (thiến, hoạn, vết thương ngoại khoa) con vật đang ốm nhưng chưa thể hiện những triệu chứng điển hình làm cho người nuôi vẫn sử dụng vác xin một cách bình thường.
- Về chất lượng vác xin: Vác xin sử dụng không được qua cơ quan quản lý nhà nước kiểm nghiệm, vác xin ngoài luồng quy định, không rõ nguồn gốc xuất sứ. Vác xin không được bảo quản đúng quy trình kỹ thuật, kém chất lượng, hết hạn sử dụng v.v.. Tất cả những yếu tố trên đều làm ảnh hưởng đến quá trình tác động của vác xin vào cơ thể động vật gây hiện tượng phản ứng.
- Về kỹ thuật sử dụng vác xin: Đây cũng là một trong những nguyên nhân rất dễ gây nên hiện tượng phản ứng. Trong thực tế trường hợp này thường hay gặp đối với những người chăn nuôi mua vác xin tự sử dụng (tiêm hoặc nhỏ lấy) do đó còn thiếu nhưng hiểu biết về nguyên lý sử dụng vác xin.
- Hiện tượng phản ứng xảy ra trong các trường hợp sử dụng quá liều, sử dụng cho gia súc, gia cầm quá non hoặc gia súc đang trong thời gian mang thai.
- Chế độ chăm sóc nuôi dưỡng sau khi sử dụng vác xin: Nếu gia súc gia cầm sau khi sử dụng vác xin không được chăm sóc nuôi dưỡng tốt cũng sẽ gây nên hiện tượng phản ứng.
Ví dụ như khi tiêm phòng cho trâu bò, nếu không cho trâu bò nghỉ ngơi mà cho đi cày kéo ngay thì trâu bò đó rất rễ bị phản ứng.
* Các biện pháp xử lý :
Tuỳ thuộc vào mức độ và trạng thái của con vật để xử lý các tình huống cụ thể, song về cơ bản phải tìm hiểu làm rõ nguyên nhân để có biện pháp can thiệp đúng lúc, kịp thời.
- Trước hết cần cho con vật nghỉ ngơi yên tĩnh, cho ăn uống tốt hơn bình thường, tránh các tác động bất lợi, trợ sức trợ lực nâng cao sức đề kháng cho con vật là con vật đã có thể tự qua khỏi. Con vật có thể chỉ bị ảnh hưởng thay đổi ở mức độ nhẹ sau một vài ngày sẽ trở lại bình thường.
- Nếu phản ứng nhẹ mang tính cục bộ như chỗ tiêm sưng, nóng, đỏ đau thì chỉ cần dùng thuốc trợ sức trợ lực, cho ăn uống tốt, chườm nóng chỗ sưng là con vật sẽ khỏi sau vài ngày .
- Nếu là phản ưng toàn thân thấy con vật sốt cao, bỏ ăn, có nhiều biểu hiện khác thường, tiến triển xấu thì phải can thiệp kịp thời. Có thể dùng kháng sinh để điều trị như một ca bệnh bình thường. Như vậy khi điều trị khỏi, khả năng miễn dịch của vác xin vừa tiêm phòng sẽ bị ảnh hưởng hoặc mất đi nên khi con vật trở lại bình thường, sau một thời gian cần dùng vác xin tiêm phòng nhắc lại để tạo khả năng miễn dịch mới cho con vật.
Riêng đối với việc sử vác xin dại, nếu thấy hiện tượng phản ứng thì nên diệt bỏ con vật đó để đảm bảo an toàn tính mạng cho con người.
Người chăn nuôi nên mua vác xin ở Trạm thú y huyện, thành phố hoặc các điểm bán vác xin có sự bảo đảm của ngành thú y như vậy sẽ yên tâm khi sử dụng. Trong bài viết tới chúng tôi xin đề cập nhiều hơn đến các quy trình sử dụng, bảo quản vác xin, mời bạn đọc quan tâm theo dõi.
