Thức ăn
Mặc dù gà tre nhật có bề ngoài khác biệt với hầu hết các gống gà khác, đặc biệt là loài gà rừng tổ tiên, nhưng chúng có thể được cho ăn theo cách tương tự.
Cám hay viên tổng hợp
Ngày nay, các loại thức ăn tổng hợp dưới dạng cám hay viên luôn sẵn có và rất tiện lợi để nuôi gà. Thức ăn viên dưới dạng khô được hầu hết người chơi gà sử dụng; cám có hai loại khô và ướt. Cám ướt có điểm thuận lợi là ít bị vãi ra khỏi máng ăn khi gà mổ, nhưng bạn cần tính toán để gà ăn hết trong ngày bằng không, cám sẽ bị chua và phải bỏ đi. Máng thức ăn cũng cần được rửa thường xuyên để loại bỏ cám dính. Cám khô không gặp phải vấn đề này nhưng bạn sẽ thấy rằng trừ phi gà của bạn có lưỡi, bằng không thì chúng sẽ làm vãi nhiều hơn là lượng cám chúng thực sự ăn vào. Có vô số loại cám và viên khô của các nhà sản xuất khác nhau và luôn có sẵn trong các tiệm bán thức ăn gia súc. Đa số các tiệm thú cảnh cũng bán cám nhưng trong một số trường hợp bạn phải đặt hàng trước. Cám hay viên tổng hợp thường được bán dưới dạng bao 20/25 kg; nếu bạn có ít gà thì hãy mua bịch nhỏ hơn.
Ngũ cốc
Cũng có thể cho gà ăn ngũ cốc xen kẽ với thức ăn viên, hoặc trộn cả hai. Nên nhớ rằng nếu bạn cho gà ăn một lượng lớn thức ăn khác bên cạnh một thực đơn cân bằng thì bạn có thể phá vỡ nó! Bột mì có thể kết hợp với thức ăn viên, trộn theo tỷ lệ 5-5 hoặc ăn dặm trước khi gà ngủ. Giá bột mì rất rẻ, đặc biệt nếu bạn tìm ra nhà cung cấp trung thực! Bột bắp khiến gà bị mập nếu cho ăn quá nhiều; điều này không tốt vì gà sẽ yếu và khó sinh sản, nhưng nếu cho ăn ít hoặc thỉnh thoảng, nó sẽ giúp chân và mỏ gà có màu vàng tươi – thích hợp để tham dự triển lãm. Yến mạch xay là nguồn thức ăn chất lượng khác nhưng không cân bằng như bột mì. Có lẽ bạn thử tìm xem chỗ tiệm thức ăn gia súc, mà mình hay mua, có bán bắp trộn hay không.
Sạn
Gà sử dụng sạn vào hai mục đích chính. Sạn được dùng để nghiền các thức ăn cứng, chẳng hạn như bắp. Gà phải được cung cấp sạn nếu thức ăn có bắp, bằng không thì chúng không thể tiêu hóa một cách thích hợp. Sạn được trữ trong một bộ phận đặc biệt gọi là mề, và đấy là nơi “xay nhỏ” bắp. Gà phải phát triển bộ phận đặc biệt này để bù đắp cho việc chúng nuốt toàn bộ thức ăn mà không nhai. Công dụng khác của sạn là tiết ra can-xi để gà phát triển và duy trì sức khỏe, nhưng đặc biệt là để tạo vỏ trứng. Không phải loại sạn nào cũng tiết ra can-xi, nhưng sạn làm từ vỏ sò ốc giã nhỏ có thể đáp ứng được nhu cầu này. Bạn cũng có thể mua loại sạn trộn với cả hai công dụng. Gà được cho ăn cám/viên tổng hợp thuần túy không cần sạn, bởi vì can-xi đã có sẵn trong thức ăn và chúng có thể tiêu hóa thức ăn mà chẳng cần nghiền nát; nhưng bạn vẫn có thể cho gà ăn sạn nếu thích. Gà thả rông có thể tự kiếm sạn từ đất. Sạn có thể được bỏ sẵn vào chén hay phễu để gà ăn, hay thỉnh thoảng bỏ một nắm.
Nước
Phải luôn cung cấp sẵn nước sạch. Khi gà đẻ trứng, chúng sẽ tiêu thụ một lượng lớn nước. Chén nước đặt dưới sàn rất dễ bị dơ, nhưng còn có rất nhiều kiểu vòi (fountain) và khay chụp (drinker) khác. Loại dùng cho chim có lẽ thích hợp với chuồng nhỏ hơn là khay chụp lớn cho gia cầm; khay chụp cho gà có lẽ là tốt nhất. Khay chụp phải sạch sẽ và đủ nước cho gà uống cho đến lần châm nước kế tiếp (thường là hàng ngày, một số khay chụp dùng được vài ngày; điều này cũng tốt chừng nào mà nước không bị ô nhiễm bởi đất, bụi và thức ăn).
Nuôi dưỡng và ấp trứng
Có một số cách ấp và nuôi dưỡng gà tre nhật. Một số người sử dụng phương pháp ấp tự nhiên, một số ấp bán nhân tạo còn một số phụ thuộc hoàn toàn vào lồng ấp. Bởi vì mỗi con nở mỗi kiểu nên bạn phải bỏ thời gian để tìm hiểu đâu là phương pháp thích hợp với mình nhất.
Phương pháp 1 – Tự nhiên
Đây có lẽ là phương pháp ít rắc rối nhất; gà mẹ làm hết mọi thứ. Một khi gà bắt cặp, tổ sẽ được đưa vào. Thông thường mỗi ngăn một tổ. Hầu hết gà tre nhật mái đẻ từ 7 đến 9 trứng rồi mới ấp. Khi gà mái bắt đầu nằm ổ, dời gà và trứng khỏi tổ và xịt hay rắc thuốc sát trùng (gà mái nằm ổ dễ bị rệp và ve tấn công). Đặt lại trứng vào tổ và gà mái vào ngăn. Đừng ép gà mái nằm lên trứng; sau khoảng 10-15 phút gà mái sẽ tự vào ấp trứng. Ghi chú ngày gà bắt đầu nằm ổ, 20-21 ngày sau trứng sẽ nở. Đa phần gà mái sẽ tự rời tổ để ăn uống và vệ sinh, nhờ vậy tổ sẽ luôn sạch sẽ.
Ưu điểm:
* Không lo cúp điện.
* Dễ phân biệt lứa gà.
* Không cần ấp nhân tạo.
* Một số người cho rằng gà con mạnh khỏe hơn khi được ấp tự nhiên.
Nhược điểm:
* Năng suất thấp.
* Gà mái có thể bỏ ấp.
* Khi gà con ra đời chúng có thể bị gà mái tấn công hay không được ủ ấm.
* Gà mái đè quá mạnh lên trứng khiến chúng bị hư (soiled).
Nếu gà mái đáng tin cậy và thực hiện tốt vai trò làm mẹ (thường là vậy), kết quả thu được sẽ tốt và những con gà như vậy được tuyển làm gà giống để duy trì đặc điểm này cho những thế hệ về sau. Người chơi gà sử dụng phương pháp này sẽ tự hào rằng không chỉ lai tạo được gà đẹp mà còn chọn được dòng gà ấp và chăm sóc con tốt.
Phương pháp 2 – Bán nhân tạo
Phương pháp này ấp trứng theo cách tự nhiên và nuôi gà con bằng cách nhân tạo. Một mẹo nhỏ là bồi dưỡng cho gà trước khi chúng bắt đầu đẻ trứng – vì vậy, có lẽ nguồn dinh dưỡng tốt và chiếu đèn (kéo dài thời lượng ban ngày) là cần thiết. Nên nhớ rằng gà phải đẻ trứng trước khi nằm ổ.
Tổ gà được đặt vào mỗi ngăn và để tự nhiên giống như phương pháp đầu. Khi trứng nở, ngay lúc gà con vừa khô lông, chúng được tách khỏi gà mẹ và đặt vào lồng ấp/sưởi nhân tạo. Hãy đảm bảo rằng gà thoải mái khi được đặt vào lồng sưởi. Nếu gà con tụm vào nhau thì lồng sưởi vẫn chưa đủ ấm, nếu chúng nép vào các góc và thở gấp thì có nghĩa lồng quá nóng. Những con chân dài sẽ bị loại, những con còn lại sẽ được đeo vòng chân. Nên trữ sẵn một số vòng màu, mỗi lứa sẽ được đeo vòng màu khác nhau.
Quan sát kỹ lưỡng những con đã được đeo vòng. Gà lớn rất mau vì vậy cần thay vòng khi chúng gần chật. Nếu dùng loại vòng chân dành cho chim thì phải hết sức lưu ý – chúng rất khó gỡ. Có thể đánh dấu bằng cách viết lên lông gà nhưng những dấu này mau biến mất.
Ưu điểm:
* Nhiệt độ ổn định.
* Kiểm soát được lượng thức ăn
* Có thể đồng thời chăm sóc một bầy lớn
Nhược điểm:
* Virus có thể phát sinh – nguy cơ tử vong cao
* Nguy cơ cúp điện hay hư đèn sưởi
* Cần để ý hơn so với cách ấp tự nhiên
* Phải chuẩn bị sẵn lồng ấp/sưởi.
* Phải có kinh nghiệm vận hành lồng ấp/sưởi.
Phương pháp 3 – Ấp nhân tạo
Đây là phương pháp được nhiều người chơi gà tre nhật áp dụng. Có nhiều loại lồng ấp trên thị trường, vì vậy người chơi gà nên tìm kiếm lời khuyên từ những người có kinh nghiệm ấp nhận tạo. Nếu mua phải lồng ấp không thích hợp thì sẽ tốn tiền.
Cần đọc kỹ hướng dẫn sử dụng. Bước kế tiếp là tìm chỗ đặt lồng. Có thể đặt trong nhà, ga-ra hay ngoài trời nhưng nhiệt độ phải ổn định như trong nhà. Nhiệt độ quá thấp vào ban đêm hay quá cao vào ban ngày là không thích hợp.
Ưu điểm:
Nếu sử dụng kiểu lồng tự đảo trứng (nên dùng loại này), thay vì phải kiểm tra trứng sau mỗi 6 ngày, thì không phải làm gì cả cho đến trước khi trứng nở một ngày, tốt nhất nên tắt cơ chế đảo trứng. Đây là lúc sắp trứng theo từng lứa – có một cách là đặt vào khay hay túi lưới nhỏ – để khi trứng nở, những lứa khác nhau được tách bạch.
Nhược điểm:
* Nguy cơ cúp điện.
* Cần điều chỉnh độ ẩm.
* Cần điều chỉnh nhiệt độ
Nếu sử dụng lồng ấp không tự đảo, thì phải đảo trứng bằng tay tối thiểu hai lần mỗi ngày. Việc này tuy mất thời gian nhưng là điều kiện bắt buộc để trứng nở – trên thực tế, tuần đầu nên đảo ba lần mỗi ngày. Để đơn giản hóa quy trình, trứng sẽ được đánh dấu. Khi đảo, trứng sẽ được lật sang mặt này, lần đảo sau, chúng sẽ được lật ngược lại. Nếu sử dụng một loại lồng ấp mới thì bạn cần phải thật kiên nhẫn trước khi thành công.
Kết luận
Gà tre nhật bản mỗi con nở một kiểu. Chúng thực sự là thách thức đối với người chơi gà. Kiên nhẫn là chìa khóa để thành công. Những điều được trình bày đâu đó ở đây có thể là phương pháp phù hợp với bạn, và với sự kiên nhẫn và tận tâm, bạn sẽ đạt được kết quả như ý.
