1) Ngón giữa: dài, gọi là “ngón chỉ mạng gà” (bổn mạng), “ngón ngọ”.
2) Ngón ngoài: cộng gọi là “ngón ngoại”.
3) Ngón trong: gọi là “ngón nội”.
4) Ngón nhỏ: (ngắn) gọi là “ngón thới”.
lúc chơi đá gà đứng ta nâng “ngón ngọ” (phía móng) bật lên bật xuống nếu như kiên cố thì phải chăng, ta sẽ nghe tiếng đập xuống rất mạnh, cần nhất móng cho dài, ta lại đếm xem “ngón ngọ” trong khoảng móng vào suốt ngón được bao nhiêu vảy, càng đa dạng thì càng rẻ.
18 đến 19 vảy: gà chọi thường tài.
20 tới 21 vảy: chiến kê tạm (tùy theo tài riêng).
22 vảy trở lên: đá gà rất tích cực.
Nơi các ngón này, chỉ mang vảy, gân, xương, không nên với giết bủng beo mới thấp, mang thể nhìn rõ từng long một, nhìn ngón cho tao nhã, nhỏ xíu. nếu như những vảy ở ngón chân, gồ cao lên như sống dao, sắc, ngón chân dài, mấy đầu ngón chân hơi cong vào long, gọi là “gà móng rồng”, rất quý
—oOo—
9. TƯỚNG ĐI ĐỨNG
” nhất thời chấm muối quăng ra
nhì thời lắc mặt, thứ ba né lồng”.
đó là câu châm ngôn của các “sư kê”, được ca ngợi nhau trong khoảng đời này tắt hơi nọ, mục đích là chỉ bảo cách tậu chiến kê hay giống tốt. hùng kê đại chiến không giống nhau ở tướng đi, mỗi con mỗi khác, con thì đi nhị chân khít nhau, con thì rộng ra, hoặc đưa chân tốt, nâng chân cao, với lúc khi bước cả ba ngón đều xòe ra, trái lại con thì húi vào, con thì vừa đi vừa lắc người lắc cổ, con thì cứng đơ như pho tượng v.v….
- “Chấm muối quăng ra” với nghĩa là: lúc con chiến kê đi, chân bước vào, đồng thời, mấy ngón chân túm lại lúc gần sửa chấm đất mới dương ra, kiểu đi này là “quý tướng”, rất tốt, ngón càng túm nhiều càng hay. Lại mang con đi thì đầu cổ khi lắc, và mặt rảy lia lịa, tợ hồ như sở hữu vật gì dính, cần rảy bỏ, xoành xoạch tương tự, đó mới quý, đúng là “gà lắc mặt”.
khi bắt 1 con gà chọi vào 1 loại lồng, chiếc bội, con chọi gà đứng thụt đầu thụt cổ, nép mình, giả dụ đi đi lại lại thì nghiêng bên này bên kia trông lạ mắt, nó sợ cái lồng, mang bội đụng vào mình nó, mặc dù sở hữu thể dư sức cho nó quạt cánh thư thả, ấy là gà chọi “né lồng” mang kiểu đi “bán nguyệt”, hai chân bước chéo qua chéo lại.
- “Đứng giọt mưa” là Vai nó rất cao, ngực ưỡn ra, đuôi xuôi xuống, cổ thẳng băng và dựng cao, đứng như thế, sở hữu thế giọt mưa trơn, trông rất đẹp mắt, “gà giọt mưa” mặt lạc quan, thường có tài đi con đường trên, tấn công đầu cổ đối thủ.
- “Đứng đòn cân” là: Mình gà chọi ngang như cán cân khi cân bằng, lúc đi, nó ko cất cao cổ như “gà giọt mưa”, ngược lại, chiếc đầu thả thấp, tựa như muốn chui ẩn. chọi gà này chuyên chạy dưới, tấn công trong. chơi đá gà đánh trong nếu bình thường thì dở, trái lại chạm chán con mang tài thì thật là “xuất chúng”.
những con có tướng chẳng ra trên nhưng mà cũng chẳng ra cân, anh này lanh lẹ lắm, nhưng thế đánh hầu hết loạn xị, lung tung. Con gà khi đi với vẻ lấc xấc, xông xáo, đá gà này tùy tài tùy sức, nhưng mà thuộc dòng võ tướng, thích đấm đá phổ biến, đam mê mái túc con lia lịa, tính tình ko đặm đà.
gà chọi đi đứng điềm đạm, mắt nhìn từ tốn mà sắc bén, không ham mê mái, chẳng đánh con, thoạt nhìn, người ko rành tưởng chọi gà thiếu sung sức, kém nuôi, nhưng mà kỳ thật, nó với một bản tính nhất mực như vậy, nó thuộc chiếc dõi “văn tướng”, trên “võ tướng” 1 bậc (không “hữu dõng vô mưu”). Bước đi đâu là từng bước nhẹ nhõm, thân mình khó rung chuyển tĩnh tâm, nhìn vật gì rất sắc bén, con mắt soi thẳng vào vật nhìn, bản mặt không công bình chút nào, thường các chơi đá gà tiếng tăm là nó, quý lắm.
lúc đi, đá gà thường nhón gót, chịu đựng bằng ngón, ko để chân đụng đất, tướng đi với vẻ khó khăn, bạn nên để ý, bắt xem có thể có “địa giáp”, ví như đúng thì hẳn chơi đá gà đấy xứng danh là “linh kê”, (địa giáp là một vảy được gán giữa lòng bàn chân, giữa chậu). ko xem ko biết được, vì vảy này nằm dưới gót chân, sát đất. Lại với con sở hữu rộng rãi vảy nhỏ xíu, rõ ràng dưới chân, cộng là đá gà tốt.
—oOo—
10. NGỰC gà chọi
“Ức ngưỡng nghinh thiên”
Ngực gà chọi có nhị hình trạng khác nhau, 1 là bằng lỳ, dựng đứng, hai là tương đối cong xuôi vào bụng.
Ngực dựng đứng, bằng rẻ hơn cả.
+ Màu lông tại ngực nếu như mang màu ó, gọi là “ức ó”, rẻ, gà chọi dữ.
+ Tại ngực, mang 1 lỗ hõm gọi là “hang cua”, nếu như hang cua nhỏ xíu, thấp.
+ Ngực có theo bầu diều, ở bên phải, nhưng mà ví như bầu diều ấy được hùng kê đại chiến mang bên trái, mang “quý tướng”, gọi là “trữ thực tả’.
+ lúc gà chọi đi, ngực chọi gà không nảy không rung thì thấp, gà chọi ấy chiếc giống quý phái thuộc loại gà “văn tướng”, sở hữu mưu lược chiến thuật.
—oOo—
11. LƯỠI chọi gà
nếu như gặp mặt hùng kê đại chiến không có lưỡi, đó là quý, ví như “thần thánh”, được xếp hạng “thần kê”. vì ko lưỡi nên khi gáy phát ra âm thanh kỳ lạ, giật ba bốn tiếng. kể là ko lưỡi, kỳ thật lưỡi mang, nhưng thụt quá sâu xuống dóc họng không thấy.
+ Lưỡi thụt sâu xuống bốc họng, ví như với thể thấy được, cũng rất quý, chiến kê này gáy thường khác lạ mang chiến kê khác, là đúng nó.
+ chọi gà với lưỡi đen hoặc bớt đen đều quý, gọi là “linh kê”.
+ Đầu lưỡi được chẻ khiến đôi, cũng là dòng đá gà hay lắm.
+ Ngoài đầu lưỡi tựa như bị cắt bằng ngang, lưỡi cụt lủn, chiến kê này thi thoảng và quý. sở hữu những đặc điểm trong lưỡi như thế được gọi là đá gà “ẩn tướng” hoặc “ủ tướng” cũng vậy đều thấp cả.
- Lưỡi rùa, đoản thiệt: đá gà mang lưỡi thụt sâu hoặc bị cắt ngang, mẫu “thần kê”.
- Bạch thiệt: gà lưỡi trắng, thường tùy con.
- Hắc thiệt: đá gà lưỡi đen, “linh kê”.
- Lưỡng thiệt: lưỡi đá gà chẻ khiến cho đôi, “gà chiến”.
- Lưỡi hùng kê đại chiến to bản: biểu thị sự chậm trễ.
- Lưỡi gà ốm như mã kim: lanh lẹ với thừa.
—oOo—
12. TIẾNG GÁY
1) Số tiếng:
Được xếp hạng “thần kê” vì không sở hữu lưỡi, nên khi gáy phát ra âm thanh kỳ lạ, giật ba tứ tiếng sau cùng: Ò – ó – o – o (ta thấy tư chữ o tức gà gáy tư tiếng).Đó là tiếng gáy thường nhất của giống chơi đá gà.
trái lại, “thần kê” gáy trong khoảng bảy tám tiếng trở đi: Ò – ó – o – o – o – o – o (7 tiếng, các tiếng o nhỏ xíu là tiếng giật).
+ gà gáy 5 tiếng rằng hùng kê đại chiến mang tài (Ò – ó – o – o – o ).
+ gà gáy ba tiếng, tiếng gáy như vậy không tốt, trình bày sự thấp kém ( Ò – ó – o ).
2) Số âm thanh:
Âm thanh gà gáy trầm bổng khác biệt, đa dạng giọng khác nhau. Tiếng rốt cục là âm thanh hạ phải chăng nhất, không rẻ, nhiều phần dở.
ví dụ : ò – ó – o – ò 4 tiếng (thấp, cao, vừa, thấp).
Tiếng rút cuộc là âm thanh vừa, đá gà đó hay dở tùy con.
ví dụ : ò – ó – o – o 4 tiếng (thấp, cao, vừa, vừa).
Tiếng chung cục được kéo dài, trong đó có hai âm thanh thứ nhất là “vừa” và thứ hai là “thấp”, xong xuôi khoát chiến kê đó không nên sử dụng, tuy bền.
Thí dụ: ò – ó – o o oò 4 tiếng (thấp, cao, vừa, vừa kéo dài xuống thấp).
+ nếu như muốn biết âm thanh cuối cho rõ, ta lấy âm thanh cuối so với âm “vừa” thứ ba, nếu như cuối cao hơn “vừa” là cao, tốt hơn “vừa” là phải chăng, bằng “vừa” là nhàng nhàng.
+ hùng kê đại chiến gáy, phần đông tiếng đều lớn cùng nhau là phải chăng.
Âm minh trường: là con gà chọi gáy tiếng rốt cuộc, kéo dài đến hết khá, gà chọi đấy gan, nhưng kém tài.
Âm minh đoản: là con gà chọi gáy tiếng chung cuộc ngắt, ngắn ngủn, hùng kê đại chiến ấy có vẻ gắt gao, can đảm, tài ba.
Âm minh trung: gáy tiếng cuối không dài cũng ko ngắn, hùng kê đại chiến đó “văn võ song toàn”, được mọi mặt.
Âm minh thủ đoản: gáy tiếng cuối ngắn, toàn tiếng gáy với vẻ rít nghe tựa tiếng hùng kê đại chiến tre, báo hiệu đá gà có đặc tài (gà độc) nhưng mà phải đều tiếng.
Âm minh hùng đoản: gáy tiếng cuối ngắn, toàn tiếng gáy to, ồ, gà chọi ấy dẻo dai, gan góc, mang tài đá đòn.
Âm minh thư trường: tiếng cuối kéo dài, toàn tiếng như gà chọi tre, đó là gà chọi kém.
Âm minh hùng trường: tiếng cuối kéo dài, toàn tiếng gáy to, ồ, ko nét . gà này mang thể đòn phải chăng, bền nhưng mà không độc, đá kém hay.
+ khi chiến kê gáy mồm phải mở mang mới với triển vẳng, ngược lại, lúc gáy mỏ khép bí mật, chơi đá gà ko tương đối.
+ lúc gáy mỏ dưới rung ít thì thấp, rung phổ quát thì xấu, không rung càng quý.
+ Tiếng gáy ko đều, chỗ lớn chỗ nhỏ, chọi gà này chóng mệt, bở sức, kém bền.
+ chơi đá gà gáy 4 hay 5 tiếng, mà ngắt từng âm thanh rõ ràng, ấy là gà hay, ngược lại tiếng gáy ko phân rõ âm thanh, là tiếng đá gà thường tài.
+ ban đêm gà gáy đúng giờ, đá gà đó với đòn tài, đòn độc, “quý tướng”, thường trổ những đòn ấy vào những nước nhất quyết.
- TIẾNG RÍT: hay rít là gà dữ, “âm minh phụ”. đá gà rít to, mở mang miệng thì phải chăng, nếu rít gầy trong miệng, thì phải kéo dài mới phải chăng.
- Song phụ âm minh và tam phụ âm minh: rít hai hay ba tiếng một khi là hùng kê đại chiến độc, mang tài lắm, mồm mở mang rít tiếng lớn, gắt gao như heo rít.
nếu “song phụ” và “tam phụ” được tất nhiên những tiếng rít ngắn sau, đấy là “linh kê” chơi đá gà quý, đích thị chẳng sai.
+ gà nào khi gáy, cổ gân lên, vẹo lệch không thẳng, đòn đá cũng kém ngay. Gáy nhưng mà cần cong, vẹo tương hỗ như rắn, con ấy kém bền.
- hùng kê đại chiến ngọc: lúc chọi gà gáy đêm hôm, ta nhìn trong miệng, thấy tương đối sáng, nên có tục gọi là “gà ngậm ngọc”, đương nhiên là phải quý rồi, nó là “linh kê”.
- gà túc: lúc ta bắt, hoặc đụng tới mình nó, thì gà này kêu túc túc giòn tai, lại lúc đang ra trưởng đá, bất cứ ở hiệp nào, lúc vô nước, chọi gà vẫn kêu túc túc tựa như chiến kê kêu con, con này chiến lắm, thuộc cái “chiến kê”.
- chơi đá gà trữ thực tả: thường thì bầu diều hùng kê đại chiến nằm bên phải, ngược lại đá gà này ngược đời, với bầu diều nằm bên trái, ấy là “chiến kê”.
Tóm lại, khi gáy cần cổ nên thật thà, phát ra âm thanh rõ rệt, lớn to, gọn ghẽ, ngắt quãng, tương đối rè khan, được thổi mạnh từ trong mồm phát ra ngoài, và khi dứt cũng ngắt gọn, đấy là tiếng gáy tuyệt vời, báo hiệu ấy là một “chiến kê”.
—oOo—
13. THẾ ĐÁ
Điều cần biết là con hùng kê đại chiến chẳng bao giờ đá 1 chân, nó luôn luôn nhảy lên đá bằng nhì chân, “ngón nghề” trong võ thuật gọi là “song phi”. lúc dancing hùng kê đại chiến sử dụng sức mạnh, phụ giúp bằng đôi cánh và bộ lông đuôi.
Nạp, xạ: khi thế hệ xáp trận, còn dư sức, gà chọi ko cần nắm mỏ đầu để khiến điềum tựa nhưng mà đá, chỉ trong khoảng xa khiêu vũ lên, vừa đá vừa đâm, gọi là “nạp”, hoặc “xạ” hay “đòn buông”..
Đá lông: nó dùng mỏ nắm chặt bất cứ 1 chỗ nào khiến điểm tựa rồi lấy sức nhảy đá, cánh quạt, cựa đâm, nắm lông nhưng mà đá.
Hồi mã thương: nhì đá gà đang tấn công nhau, đột nhiên sở hữu con “giả thua” bỏ chạy 1 vòng, đối thủ liền đuổi theo thị oai, không ngờ nó đứng lại, nghiêng qua, lấy thế thật nhanh thật mạnh, đá vào đầu vào cổ kẻ địch, có lúc nó trổ ngón nghề đấy nhì, ba lần, và mỗi khi đá, đôi khi ta thấy nhồi liên tục ba tứ đòn, gọi là “hồi mã tam thương”.
Sỏ, mé: cắn mép môi, hay miệng rồi đá trúng mặt, trúng cổ, địch thủ đau vô cùng.
Đá vai: lấy mỏ cắn vai rồi đá thốc lên.
Đá lông yếm: chui đầu xuống sắp bụng, nắm lông ngực đá thốc lên, còn gọi là “đá bưng tô”, giả dụ đòn này trúng, kẻ địch sẽ lộn nhèo sở hữu khi.
Lấn: sử dụng cần cổ lấn chọi gà địch không cho đứng cân bằng, thì khiến sao địch trổ ngón được.
Vỉa tối: chui cổ vào cánh gà địch, ở luôn trong đấy, cắn mổ da non như da nách, đùi non, kẹt cánh, nắm cho chắc nhưng mà đá lên, vừa đá vừa đâm, có lúc trúng phổi, trúng hông, lợi hại cực kì.
Vỉa sáng: chuyên luồn cổ vào cánh chiến kê địch, thò đầu lên, bạ đân nắm đó, đá mạnh lên, đòn này sẽ gây cánh kẻ thù, ưa bị xệ cánh và mất sức.
Khai vựa lúa: nắm mổ gà địch, sử dụng sức đá trúng cằm nó, chỗ đó gọi là “chữ tử”, và gọi là “đá hầu”.
Đâm hang cua: dùng cựa đâm trúng “hang cua”, ở trên ngựa cạnh dưới cổ, nếu đâm sâu, gã giãy chết trào máu mồm tại chỗ.
Nước nạp: lúc đầu mới vào đá, nhì chiến kê nhảy đầm lên, tư chân đọ mạnh vào nhau, giả dụ đôi cựa chạm nhau gọi là “khắc cựa”.
Nước đứng: nước chịu đứng dẻo dai của đá gà, càng lâu càng đứng vững để chống trả.
Đi trên: khi chọi gà chỉ nhắm vào phần trên địch thủ nhưng đá vào mỏ, đầu, cổ, ngực, lưng.
Chạy dưới: chỉ thích chui lòn dưới bụng, đội ngược lên, thừa cơ cắn đùi, ngực, bụng, để đấm đá.
Đòn đấm: cắn mổ đầu và nắm mồng lại giáng mạnh hai chân vào mặt, hầu, cổ, ngực v.v..của đối thủ.
Đá ngang: mổ đầu địch thủ, và đứng ngang một bên, đá vào cần cổ, vào mặt.
Quăng: đang đá, gà nhảy đầm cao “quăng” đôi chân vào mặt kẻ địch, có khi mạnh quá mình cộng xoay theo.
Liên cước: mổ một lần, đá nhì, ba loại liên tiếp.
Độc cước: mổ 1 lần, đá 1 mẫu đích đáng.
Đá mã kỵ: đá trúng mu lưng đối thủ.
Thọc huyết: nhảy đầm thật cao, khi mình gà rơi sắp đối phương, nó thế hệ tung chân đá thọc vào ngực.
Đâm mắt cần: cần cổ chọi gà có từng đốt ráp lại như mắt tre, nếu như bị đâm trúng những “mắt” đấy, gà quẹo xương cổ, đứng quay mòng mòng.
(*) Dịch trong khoảng yuyu – langven.com
1/ “Thân trường hùng dã” : Thân = mình, trường = dài, dã = đẹp
2/ “Lưỡng túc tam phân” cựa dài ba phân (không rõ chữ túc ở đây chỉ loại chân hay cái cựa) Túc=Chân ( dùng tầm thường cho người và vật ) còn Cựa (gà )gọi là Cự.
Phân chẳng phải là số đo nhưng mà là Chia. Lưỡng túc tam phân = hai chân chia khiến 3 phần. ( trong Tam Quốc, với chương về Khổng Minh : Long Trung quyết kế trần thế tam phân )
3/ “Giác tâm nhi tiễn” : ko rõ giác tâm là loại gì cơ mà không được ngắn Giác = Biết, Tiễn = Tên. Giác tâm nhi tiễn dịch thoát là Phản Xạ, linh cảm ( nhanh) như tên.
4/”Hậu biên bất đoản”: Phần trong khoảng đùi tới đuôi ko ngắn Biên có thể là ranh ma Giới hay Đan, ken dịch thoát Hậu biên bất đoản nghĩa là đuôi ko ngắn
5/ “Nhãn quang đãng bất lộ”: Mắt ko lồi. quang là ánh sáng . nhãn quan bất lộ = ánh mắt ko lộ
6/ “Đáo khứ huỳnh như phụng hoàng”: Nhìn đằng sau lại trông giống như phụng hoàng Đáo= đến, Khứ = Đi. Huỳnh=rạng nhóc con, oai nghi Đáo khứ huỳnh như phụng hoàng = Đi đến oai nghi như phụng hoàng
7/câu cuối cùng: Thị ư thần kê kì quái = Thật là con đá gà thần kì quái. nếu dịch thoát cả bài chỉ dựa theo phiên âm là : Mình dài khoẻ, đẹp hai chân chia ba phần Phản xạ nhanh như tên bắn đầu đuôi như nhauHai cánh còn dài Đuôi ko (bị) ngắn Ánh mắt không (bị) lộ Ngực ưỡn lên trời đi lại oai nghi như phụng hoàng Thật là gà thần dị dạng.