Khác với Ko-Shamo, cả hai giống gà hiện chưa có tiêu chuẩn chính thức, nguyên nhân là vì mỗi vùng hay mỗi nhà lai tạo đều tập trung vào một số đặc điểm của các giống gà chọi “bonsai” này. Bạn cần biết một điều, ở Nhật Bản, hầu hết các nhà lai tạo đều duy trì những biến thể và đặc điểm riêng biệt.
Tiêu chuẩn ở Nhật Bản thường không chi tiết như cách mà chúng ta thường hiểu – nó là một chỉ dẫn về lai tạo thì đúng hơn – do vậy Bert nói về “phương hướng lai tạo” thay vì tiêu chuẩn. Xét trên quan điểm của người Hà Lan, tiêu chuẩn này chứa đựng quá ít thông tin nhưng mặt khác, phong cách lai tạo của người Nhật chấp nhận nhiều sáng tạo và nhờ đó thúc đẩy sự tiến bộ của giống gà.
Do không có tiêu chuẩn tại quê hương của giống gà cũng như tồn tại nhiều hướng lai tạo khác nhau, việc được công nhận theo bộ tiêu chuẩn Hà Lan là khó khăn, dẫu nhiều bản mô tả được biết vốn đại đồng tiểu dị. Do vậy, những điểm tương đồng là cố định.
Chibi
Giống gà Chibi có cổ và chân ngắn, và nọng to hơn so với Ko-Shamo, do đó nó trông tương tự như một phiên bản tí hon của giống gà Yamato.
Chibi không đứng thẳng bằng Ko-Shamo, với trọng lượng gà mái cỡ 600 gram và gà trống cỡ 1000 gram.
Chúng thấp và có lông ốp, làm nổi rõ cơ bắp mạnh mẽ. Cẳng gà ngắn và vàng, với trên 4 hàng vảy.
Đuôi xuôi (shrimp-tail) là một đặc điểm không thể nhầm lẫn của giống gà. Ngược với Ko-Shamo, đầu nở to khi gà trưởng thành và trở thành một đặc điểm hấp dẫn. Đầu của gà trống càng nổi bật khi chúng già đi. Bởi vậy, Bert thích nhất những con trống già.
Hình vẽ gà Chibi trống.
Đầu của một con gà Chibi trống. Mặt có thể to hơn nữa.
Thân mình gà Chibi to mập hơn so với Ko-Shamo. Cánh xẻ (split-wing) là điểm đặc trưng của giống gà, nhưng cũng là điểm bất lợi khi xét công nhận vào bộ tiêu chuẩn. Bert tiếp tục duy trì đặc điểm gốc này. Ông nói “Hoàn toàn có thể loại bỏ nó nhưng bạn sẽ nhận ra là mình đang loại bỏ một điểm đặc trưng của giống gà”.
Điểm đặc trưng: cánh xẻ.
Gà mái vàng Tosa Chibi.
Tosa Chibi
Thời điểm này, Bert đang tập trung lai tạo biến thể gà nhỏ nhất – Tosa Chibi. Ông chuộng kích thước nhỏ của giống gà này cũng như nó là tổ tiên của những giống gà khác. Tosa Chibi có thể coi là một biến thể Chibi với đầu cực to.
Tosa Chibi là giống gà cổ xưa hơn, nguồn gốc của cả Chibi lẫn Ko-Shamo. Gà trống trưởng thành nhỏ hơn 750 gram và gà mái nhỏ hơn 550 gram – Bert có một gà mái dưới 500 gram, tức là nhỏ hơn nhiều so với Chibi và Ko-Shamo.
Biến thể ít đứng thẳng hơn này ban đầu được phát triển từ những giống gà tổ tiên “Tosa” và “Indo”. Nguồn gốc thực sự của giống gà nhỏ nhất này bắt nguồn từ biến thể Aseel nhỏ con nhất. Giống gà có lẽ được nhập cảnh vào thời Edo (1603-1868). Bert có biến thể vàng bông, màu sắc vốn phổ biến ở gà Aseel.
Gà Tosa Chibi trống màu vàng bông (mottled wheaten).
Những đặc điểm của giống gà Tosa Chibi được Shinichi Zenimoto (Nhật Bản) và Geert Coppens (Bỉ) mô tả trong cuốn sách của họ, Yamato Gunkei and Ko Shamo xuất bản bởi Câu lạc bộ Gà chọi Quốc tế (The Oriental Gamefowl Club International).
Những đặc điểm bao gồm: mồng óc (walnut) hay mồng dâu, tai không to, cơ ngực phát triển, cánh xẻ và đuôi xuôi (ngược với đuôi dựng). Chân có độ dài trung bình và gà không có ánh nhìn dữ dội – nhưng vẫn có thần sắc gà chọi – như Ko-Shamo hay Chibi.
Tương tự như những giống gà anh em, Tosa Chibi có mắt xanh (pearl eye) và bốn hàng vảy trên cẳng. Khác với Ko-Shamo hay Chibi, bộ lông tương đối dài và mềm.
Dẫu rất nhỏ con, các phần cổ, thân và chân phải cân đối. Ở Nhật có biến thể chân cực lùn. Chúng nhỏ và gọn hơn cả Ko-Shamo. Giống gà Tosa Chibi cực hiếm!
Wabi-Sabi
Cả Chibi lẫn Tosa Chibi đều minh chứng cho tinh thần Nhật Bản gọi là Wabi-Sabi mà nó đề cao vẻ đẹp của sự bất hoàn hảo và phù du. Vẻ đẹp là gì? Đến các triết gia cũng chẳng thể can thiệp bởi mỗi người đều có cảm nhận của riêng mình. Hiện tại, Bert đang bận rộn tiến đến quan điểm riêng của ông về giống gà Chibi và Tosa Chibi lý tưởng. Ông được dẫn dắt bởi những đặc điểm tương đồng trong hàng loạt bản mô tả về giống gà.
